راهنمای انتخاب تغدیه مناسب برای کودکان مبتلا به اسهال

اسهال نوزادان شایع‌ترین علت اسهال پایدار در کودکان خردسال است. به طور کلی، این مشکل بین شش ماه تا دو سالگی رخ می‌دهد و معمولا جدی نیست. نوزاد شما معمولاً سالم است و وزن‌گیری و رشد او به طور عادی ادامه دارد. کودکان مبتلا به اسهال اغلب سه بار یا بیشتر در روز مدفوع آبکی و شل دارند. مدفوع‌ها معمولاً بوی بدتری نسبت به حالت عادی دارند و گاهی اوقات غذاهای هضم نشده در آنها مشاهده می‌شود، مانند نخود فرنگی، هویج و ذرت. گاهی اوقات مدفوع کودک در صبح سفت‌تر است و در طول روز شل‌تر می‌شود. والدین ممکن است از اسهال نگرانی و ناراحتی داشته باشند، اما این مشکل معمولاً تا دو تا سه سالگی حل می‌شود.

علل اسهال کودکان چیست؟

علت دقیق اسهال کودکان به طور کامل مشخص نیست، اما ممکن است غذا یک علت و درمان ممکن باشد. این مشکل به دلیل جذب ضعیف غذا نیست و مشکل جدی روده‌ای نیست. نوزاد شما معمولاً تمام مواد مغذی مورد نیاز خود را از غذایی که می‌خورد دریافت می‌کند و به رشد خود ادامه می‌دهد.

نقش ایزومیل در کمک به کودکان مبتلا به اسهال

ایزومیل، نوعی شیر خشک بر پایه سویا است که برای نوزادان مبتلا به اسهال مفید است. اسهال در نوزادان ممکن است به دلیل حساسیت به پروتئین‌های شیر گاو، عدم تحمل لاکتوز، گالاکتوزمیا یا مشکلات گوارشی دیگر باشد. در چنین مواردی، استفاده از شیر خشک‌های بر پایه سویا مانند ایزومیل می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.

مزایای استفاده از ایزومیل برای کودکان مبتلا به اسهال

1. عدم وجود لاکتوز: ایزومیل بدون لاکتوز است، که می‌تواند برای نوزادانی که به لاکتوز حساسیت دارند یا عدم تحمل لاکتوز دارند، مفید باشد. لاکتوز می‌تواند در برخی نوزادان باعث تشدید اسهال شود، بنابراین حذف آن می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
2. پروتئین سویا: برخی نوزادان به پروتئین‌های موجود در شیر گاو حساسیت دارند که می‌تواند باعث اسهال و سایر مشکلات گوارشی شود. ایزومیل از پروتئین سویا به جای پروتئین‌های شیر گاو استفاده می‌کند، که می‌تواند به کاهش واکنش‌های آلرژیک و بهبود وضعیت گوارشی کمک کند. در نتیجه، نوزادان حساس به پروتئین می‌توانند به اندازه کافی وزن بیاورند و دچار ضعف نشوند.
3. هضم آسان‌تر: فرمولاسیون ایزومیل به دلیل نشاسته هیدرولیز شده و فیبر(FOS) مورد استفاده در آن به گونه‌ای است که هضم آن برای نوزادان راحت‌تر است. این ویژگی می‌تواند به کاهش تحریک روده‌ها، اصلاح بازجذب مواد معدنی و تعادل الکترولیت‌ها کمک کرده و در نتیجه کاهش اسهال کمک کند.
4. تأمین مواد مغذی لازم: ایزومیل تمامی ویتامین‌ها بخصوص ویتامین A,D,C و مواد معدنی ضروری را که نوزادان برای رشد و توسعه سالم نیاز دارند، فراهم می‌کند. این موضوع به خصوص در زمان‌هایی که نوزادان به دلیل اسهال شدید دچار کمبود مواد مغذی می‌شوند، اهمیت دارد. همچنین فرمولاسیون ویژه EYEQ Plus استفاده شده در ایزومیل باعث رشد حداکثری سیستم مغزی و بینایی در نوزادان می‌شود و به بهبود سلامت مغز و شبکیه چشم کمک می‌کند.
5. کاهش نفخ و گاز: برخی از نوزادان با مصرف شیر گاو دچار نفخ و گاز می‌شوند که می‌تواند اسهال را تشدید کند. ایزومیل به دلیل ترکیبات خاص نشاسته هیدرولیز شده و روغن‌های گیاهی می‌تواند به کاهش این مشکلات کمک کند و در نتیجه وضعیت گوارشی نوزاد را بهبود بخشد.

مدیریت رژیم غذایی هنگام اسهال کودک

کنترل چربی برای بهبود اسهال کودک

رژیم‌های کم چرب ممکن است به اسهال نوزادان کمک کنند. مصرف چربی هضم غذا را کند می‌کند و سرعت عبور غذا از روده را کاهش می‌دهد. خوردن بیشتر چربی ممکن است به توقف اسهال کمک کند. برای نوزادان زیر دو سال، دستورالعمل‌های تغذیه‌ای به اندازه بزرگسالان سختگیرانه نیست.

غذاهای پیشنهادی برای افزودن به رژیم غذایی شامل:

1. محصولات لبنی: مانند شیر کامل، ماست، پنیر، کاسترد، و پودینگ برنج
2. غذاهای تنقلاتی: مانند کراکر، اسکون، پنکیک یا کرامپت با مارگارین یا کره، کیک یا بیسکویت ساده، نان‌استیک‌ها یا سبزیجات با دیپ‌های خامه‌ای
3. محصولات گوشتی: مرغ، بره، گوشت گاو، گوشت چرخ کرده، سوسیس، برگرها
4. افزودن چربی به غذاهای نشاسته‌ای: مانند نان با مارگارین یا کره، سیب‌زمینی پوره‌شده با مارگارین یا کره، پاستا با سس پنیر.

کنترل مایعات برای بهبود اسهال کودک

سیستم گوارشی نوزادان با مصرف زیاد مایعات مشکل دارد، که می‌تواند منجر به افزایش مایعات در روده بزرگ شود. حتی افزایش کم مایعات در روده بزرگ می‌تواند باعث شود مدفوع بیشتر و شل‌تر از قبل شود. از مصرف بیش از حد مایعات خودداری کنید. نوزادان معمولاً به 4-6 فنجان (200 میلی‌لیتر) مایعات در روز نیاز دارند. تا حد امکان به نوزاد خود آب، شیر و شیرخشک بدهید.

کنترل آب‌میوه‌ها برای بهبود اسهال کودک

نوشیدنی‌های میوه‌ای مانند آب‌میوه خالص و شربت باید محدود شوند زیرا اغلب حاوی سطوح بالایی از فروکتوز (قند طبیعی میوه) هستند. جذب فروکتوز در نوزادان ضعیف است. وقتی این نوشیدنی‌ها هضم می‌شوند، ترشح فروکتوز باعث تخلیه سریع‌تر معده و عبور سریع‌تر غذا از روده می‌شود که می‌تواند اسهال نوزادان را تشدید کند.

نوشیدنی‌هایی که به عنوان “بدون شکر افزوده” طبقه‌بندی می‌شوند، ممکن است با شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند سوربیتول شیرین شوند. این دسته از نوشیدنی‌ها نیز باید محدود شوند زیرا می‌توانند اثر مشابهی با آب‌میوه‌ها داشته باشند.

 اگر به کودک خود آب‌میوه خالص یا اسموتی میوه می‌دهید، اطمینان حاصل کنید که به خوبی رقیق شده است (1 قسمت آب‌میوه به 10 قسمت آب برای نوزادان توصیه می‌شود). مقدار آن باید به یک لیوان کوچک رقیق‌شده یا یک لیوان اسموتی در روز محدود شود. 

از مصرف آب‌میوه‌های شفاف مانند آب سیب، انگور و بلوبری به طور کامل باید اجتناب کنید زیرا سطوح بالایی از قندهای غیر قابل هضم دارند

توجه: اگرچه میوه تازه، کنسرو شده و منجمد نیز حاوی فروکتوز طبیعی است، اما هضم این فروکتوز با حضور فیبر کند می‌شود. به طور معمول این حالت تأثیر مشابه آب‌میوه در ایجاد مدفوع شل ندارد، مگر اینکه در مقادیر زیادی خورده شود.

مصرف فیبر برای بهبود اسهال کودک

فیبر برای حفظ سلامت روده اهمیت دارد. داشتن رژیم غذایی با فیبر بسیار بالا یا بسیار کم می‌تواند اسهال نوزادان را تشدید کند. فیبر می‌تواند به جذب مایعات اضافی در روده بزرگ کمک کند، بنابراین اگر نوزاد شما رژیم غذایی با فیبر کم دارد، این فرآیند به طور مؤثری انجام نمی‌شود و مدفوع شل ایجاد می‌شود.

 اگر کودک شما در حال حاضر رژیم غذایی با فیبر کم دارد، سعی کنید موارد زیر را انجام دهید:

• به جای نان سفید و غلات کم‌فیبر از محصولات سبوس‌دار یا چند‌غله استفاده کنید، 
• بیشتر میوه و سبزیجات را در رژیم کودک خود استفاده کنید. 

در صورتی که میزان فیبر موجود در مواد غذایی مصرفی کودک شما بالاست، اثر مقادیر زیاد فیبر که از روده عبور می‌کند باعث تحریک و می‌تواند مدفوع شل را ایجاد کند. پس بهتر است موارد زیر را انجام دهید

• به نوزاد خود غذاهای با فیبر کمتر مانند نان سفید، برنج سفید و پاستای سفید، غلات صبحانه با فیبر کم مانند کورن‌فلکس یا رایس‌کیک بدهید.
• اگر نوزاد شما مقدار زیادی میوه و سبزیجات می‌خورد، این مقادیر را نیز می‌توان به طور موقت کاهش داد. به یاد داشته باشید که میزان یک بخش میوه یا سبزیجات برای یک نوزاد به اندازه کف دست اوست.

رژیم پس از درمان اسهال کودک

کودک شما، حتی بعد از درمان اسهال، به رژیم غذایی سالم نیاز دارد، بنابراین برخی از این پیشنهادات باید فقط برای مدت کوتاهی برای کمک به درمان اسهال، با هدف بازگشت به رژیم غذایی سالم و متعادل، استفاده شود، 

در حالی که تغییراتی مانند کاهش نوشیدنی‌های شیرین و افزایش مصرف میوه و سبزیجات می‌تواند به بهبود تعادل رژیم غذایی کمک کند و می‌توان آنها را به صورت مداوم استفاده کرد، تغییرات دیگر مانند افزایش غذاهای چرب و کاهش غذاهای حاوی فیبر پس از برطرف شدن اسهال قابل تسهیل است. شما باید به تدریج غذاهای چرب کمتر و غذاهای حاوی فیبر بیشتر مانند نان سبوس‌دار، غلات با فیبر بالا، میوه و سبزیجات بدهید.

اگر علائم دوباره رخ داد، ممکن است نیاز به اعمال تغییرات برای مدت طولانی‌تری باشد. وزارت بهداشت توصیه می‌کند که کودکان زیر 5 سال یک مکمل ویتامینی حاوی ویتامین‌های A، C و D به صورت روزانه مصرف کنند. مصرف این ویتامین‌ها باید به جبران کمبودهای مرتبط با کاهش مصرف میوه و سبزیجات کمک کند. 

اگر رژیم غذایی نوزاد شما محدود است، یک مکمل مولتی‌ویتامین و مواد معدنی مناسب سن ممکن است مفید باشد. استفاده از مکمل‌ها، این اطمینان را می‌دهد که نیازهای کودک برای مواد مغذی خرد را برآورده می‌شود.

آیا کودکم همیشه باید اینگونه غذا بخورد؟

خیر – یک رژیم غذایی با فیبر کمتر و چربی بیشتر معمولاً فقط در حالی که کودکتان دچار مدفوع شل است لازم است.

رژیم غذایی سالم توصیه شده برای کودکان بالای پنج سال این است که فیبر زیادی داشته باشند و زیاد چربی مصرف نکنند.

اگر نگران ارزش تغذیه‌ای رژیم غذایی کودک‌تان هستید یا اگر کودکتان رژیم خاصی دارد که انجام این تغییرات را برای شما دشوار می‌کند، لطفاً با پزشک خود تماس بگیرید تا کودکتان را به یک متخصص تغذیه ارجاع دهد.

اگر این تغییرات تغذیه‌ای به کودکم کمک نکند، چه باید کرد؟ 

ما انتظار داریم که این تغییرات رژیم غذایی در عرض یک ماه علائم را بهبود ببخشند. اگر پس از یک ماه کودکتان همچنان دوبار یا بیشتر در روز مدفوع آبکی دارد یا وزن از دست می‌دهد، بی‌حال یا رنگ‌پریده می‌شود، با پزشک خود تماس بگیرید تا کودکتان را بررسی کند. در صورت لزوم، پزشک کودک‌تان را به تیم گوارش کودکان ارجاع خواهد داد.

نتیجه‌گیری

اسهال در نوزادان می‌تواند چالش‌برانگیز و نگران‌کننده باشد، اما با مدیریت صحیح رژیم غذایی و استفاده از محصولات مناسب مانند شیر خشک ایزومیل، می‌توان علائم را بهبود بخشید و سلامت نوزاد را تضمین کرد. ایزومیل به دلیل عدم وجود لاکتوز و استفاده از پروتئین سویا، دارا بودن فیبرهای مفید، هضم آسان‌تر و تأمین مواد مغذی (ویتامین‌ها و مواد معدنی) لازم، می‌تواند یک انتخاب موثر برای نوزادان مبتلا به اسهال باشد.

مهم‌ترین نکته در مدیریت اسهال نوزادان این است که همواره با پزشک مشورت کنید و علائم نوزاد را به دقت زیر نظر داشته باشید. رعایت دستورالعمل‌های تغذیه‌ای و مصرف مناسب ایزومیل می‌تواند به کاهش اسهال و بهبود وضعیت گوارشی نوزاد کمک کند. با این اقدامات، می‌توان سلامت و رشد مناسب نوزادان را حتی در مواجهه با مشکلات گوارشی حفظ کرد.