گلو درد یا فارنژیت به حالتی اطلاق می‌شود که در آن فرد در ناحیه گلو احساس درد، خارش، سوزش یا خشکی می‌کند. گلو درد معمولاً به دلیل عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی ایجاد می‌شود، اما می‌تواند ناشی از عوامل دیگری مانند حساسیت، آلودگی هوا، و استفاده بیش از حد از صدا نیز باشد. این مشکل در اغلب موارد کوتاه‌مدت است، اما در بعضی از موارد ممکن است به مشکلات مزمن منجر شود. گلو درد یکی از شایع‌ترین دلایلی است که افراد به پزشک مراجعه می‌کنند.
علل شایع گلو درد
عفونت‌های ویروسی
عفونت‌های ویروسی شایع‌ترین علت گلو درد هستند. ویروس‌هایی مانند ویروس سرماخوردگی، آنفولانزا، و ویروس کرونا (COVID-19) می‌توانند به گلو آسیب زده و باعث التهاب شوند. این نوع گلودرد معمولاً بدون نیاز به درمان خاصی بهبود می‌یابد و فقط نیاز به استراحت و تسکین علائم دارد.
عفونت‌های باکتریایی
در برخی موارد، گلو درد به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. یکی از مهم‌ترین عوامل باکتریایی ایجاد کننده گلودرد، باکتری استرپتوکوک گروه A است. این نوع گلو درد که به گلو درد استرپتوکوکی نیز معروف است، نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارد و در صورت عدم درمان ممکن است به مشکلات جدی‌تری منجر شود.
آلرژی‌ها
آلرژی‌ها می‌توانند گلو را تحریک کرده و باعث ایجاد گلودرد شوند. افرادی که به گرده گیاهان، گرد و غبار، شوره حیوانات یا مواد آلرژن دیگری حساسیت دارند، ممکن است به طور مکرر دچار گلودرد شوند. در این موارد، گلو درد همراه با علائمی مانند آبریزش بینی و خارش چشم‌ها است.
هوای خشک
هوای خشک، به خصوص در فصل زمستان یا در محیط‌هایی که از وسایل گرمایشی استفاده می‌شود، می‌تواند باعث خشکی گلو و درد شود. این مشکل به ویژه در افرادی که هنگام خواب از دهان نفس می‌کشند، رایج‌تر است. استفاده از دستگاه‌های مرطوب‌کننده هوا می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند.
استفاده بیش از حد از تارهای صوتی
بلند صحبت کردن، فریاد زدن، یا آواز خواندن برای مدت طولانی می‌تواند به تارهای صوتی فشار بیاورد و باعث التهاب و گلودرد شود. این مشکل معمولاً با استراحت دادن به صدا بهبود می‌یابد.
علائم گلو درد
درد و ناراحتی در گلو
احساس درد یا ناراحتی در گلو که ممکن است در هنگام بلع یا صحبت کردن تشدید شود، یکی از شایع‌ترین علائم گلو درد است. این درد می‌تواند در یک یا هر دو طرف گلو احساس شود.
قرمزی و تورم گلو
در هنگام گلودرد، بافت‌های پشت گلو ممکن است قرمز و متورم شوند. در عفونت‌های شدیدتر، لکه‌های سفید یا زردرنگ روی لوزه‌ها ظاهر می‌شود که نشانه عفونت باکتریایی است.
تب و سردرد
در برخی موارد، گلو درد با تب و سردرد همراه است. این علائم بیشتر در عفونت‌های ویروسی و باکتریایی مشاهده می‌شود.
تورم غدد لنفاوی گردن
در موارد عفونت گلو، غدد لنفاوی در ناحیه گردن ممکن است متورم و حساس شوند. این تورم نشان‌دهنده مبارزه سیستم ایمنی بدن با عفونت است.
خشکی و سرفه
برخی افراد ممکن است همراه با گلو درد دچار خشکی گلو یا سرفه شوند. سرفه می‌تواند باعث تحریک بیشتر گلو و تشدید درد شود.
تشخیص گلو درد
معاینه فیزیکی توسط پزشک
پزشک معمولاً با بررسی علائم و معاینه فیزیکی، می‌تواند علت گلودرد را تشخیص دهد. در موارد عفونت باکتریایی، ممکن است لکه‌های سفید یا زرد روی لوزه‌ها مشاهده شود. پزشک همچنین ممکن است غدد لنفاوی گردن را برای تورم بررسی کند.
آزمایش استرپتوکوک
در صورتی که پزشک به عفونت باکتریایی شک کند، ممکن است از نمونه‌برداری از گلو استفاده کند تا باکتری‌های استرپتوکوک را تشخیص دهد. این آزمایش معمولاً سریع و در مطب پزشک انجام می‌شود و نتایج آن ظرف چند دقیقه مشخص می‌شود.
آزمایش خون
در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است آزمایش خون را تجویز کند تا بتواند علت دقیق عفونت را تشخیص دهد و از وجود سایر بیماری‌های مرتبط اطمینان حاصل کند.
روش‌های درمان گلو درد
درمان‌های خانگی
بسیاری از گلو دردهای ناشی از عفونت‌های ویروسی با درمان‌های خانگی بهبود می‌یابند. برخی از این درمان‌ها عبارتند از:
- غرغره آب نمک: غرغره کردن با آب نمک گرم می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین گلو کمک کند. این روش یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین درمان‌های خانگی است.
- نوشیدن مایعات گرم: نوشیدنی‌های گرم مانند چای گیاهی یا آب جوشیده با عسل می‌تواند به تسکین گلودرد کمک کند.
- استفاده از دستگاه‌های مرطوب‌کننده: مرطوب نگه داشتن هوای اتاق به جلوگیری از خشکی گلو و کاهش تحریک کمک می‌کند.
- استراحت دادن به صدا: در صورتی که گلو درد ناشی از استفاده بیش از حد از صدا باشد، استراحت دادن به تارهای صوتی ضروری است.
آنتی‌بیوتیک‌ها
اگر گلو درد ناشی از عفونت باکتریایی باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. آنتی‌بیوتیک‌ها باید دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف شوند و دوره درمان کامل شود تا از بازگشت عفونت جلوگیری شود. استفاده نادرست از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند به مقاومت باکتری‌ها در برابر دارو منجر شود.
داروهای ضد ویروسی
در مواردی که گلودرد ناشی از ویروس‌هایی مانند آنفولانزا یا ویروس کرونا باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد ویروسی تجویز کند. این داروها می‌توانند مدت زمان بیماری را کوتاه‌تر کرده و شدت علائم را کاهش دهند.
معرفی شربت پروسپان به عنوان یکی از موثرترین داروها برای درمان گلودرد
یکی از موثرترین داروهایی که می‌تواند به تسکین و درمان گلودرد کمک کند، شربت پروسپان است. این محصول کاملاً گیاهی و محصول کمپانی انگلهارد آلمان بوده و حاوی عصاره خشک برگ پیچک است. شربت پروسپان با داشتن خواص خلط‌آوری، برطرف‌کننده اسپاسم و تسکین‌دهنده سرفه، به سرعت به کاهش علائم گلودرد کمک می‌کند و بیمار را از مشکلات تنفسی نجات می‌دهد.
این شربت دارای ظرف اندازه‌گیری دقیق است و در صورت عدم تجویز پزشک، مقدار مصرف پیشنهادی به شرح زیر است:
- کودکان (۱ تا ۵ سال): ۲.۵ میلی‌لیتر، دو بار در روز.
- کودکان دبستانی (۶ تا ۹ سال) و نوجوانان (بالای ۱۰ سال): ۵ میلی‌لیتر، سه بار در روز.
- بزرگسالان: ۵ تا ۷.۵ میلی‌لیتر، سه بار در روز.
طول دوره درمان به شدت علائم بستگی دارد، اما حداقل دوره مصرف حتی در موارد خفیف باید یک هفته باشد. برای اطمینان از موفقیت درمان، مصرف شربت باید ۲ تا ۳ روز پس از بهبود علائم ادامه یابد. در مواردی که بیماری مقاوم باشد یا علائمی چون تنگی نفس، تب، خلط چرکی یا خونی مشاهده شود، باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد.
پیشگیری از گلو درد
شستشوی دست‌ها
یکی از مؤثرترین راه‌های پیشگیری از گلودرد ناشی از عفونت، شستشوی مداوم دست‌ها با آب و صابون است. این کار از انتقال ویروس‌ها و باکتری‌ها جلوگیری می‌کند.
اجتناب از تماس با افراد بیمار
در فصل سرما و شیوع بیماری‌های ویروسی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی، بهتر است از تماس نزدیک با افرادی که علائم بیماری دارند، خودداری کنید.
استفاده از ماسک
استفاده از ماسک، به ویژه در محیط‌های شلوغ یا در هنگام شیوع بیماری‌های ویروسی، می‌تواند به کاهش خطر انتقال ویروس‌ها و بروز گلو درد کمک کند.
مرطوب نگه داشتن هوا
استفاده از دستگاه‌های مرطوب‌کننده هوا در فصول سرد سال می‌تواند به جلوگیری از خشکی گلو کمک کند و احتمال ابتلا به گلودرد را کاهش دهد.
تقویت سیستم ایمنی بدن
مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C، مانند پرتقال و کیوی، می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش احتمال ابتلا به گلو درد کمک کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر گلودرد شما بیش از یک هفته ادامه یافت یا همراه با علائم شدیدی مانند تب بالا، تورم غدد لنفاوی، مشکل در بلع یا تنفس بود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند با انجام آزمایش‌ها و بررسی علائم، علت گلودرد را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کند.
