دوره منوپوز یا یائسگی زمانی اتفاق می افتد که دوره‌های پریود به دلیل کاهش سطوح هورمون متوقف می‌شود و معمولا بین 45 تا 55 سالگی اتفاق می‌افتد. گاهی اوقات ممکن است منوپوز یا یائسگی به طور طبیعی یا به دلایلی مانند جراحی برای برداشتن تخمدان‌ها (اووفورکتومی) یا رحم (هیسترکتومی)، درمان‌های سرطان مانند شیمی درمانی یا دلایل ژنتیکی و یا به دلایل ناشناخته زودتر اتفاق بیافتد.
دوره قبل از یائسگی (پری منوپوز) زمانی است که هنوز دوره یائسگی شروع نشده، اما علائم یائسگی وجود دارد. وقتی 12 ماه پریود اتفاق نیفتد، یائسگی شروع شده است.
یائسگی و پیش یائسگی می‌توانند علائمی مانند اضطراب، نوسانات خلقی، مشکلات تمرکز و حافظه، گرگرفتگی و پریودهای نامنظم را ایجاد کنند. این علائم می‌توانند سال ها قبل از قطع قاعدگی شروع شوند و پس از آن نیز ادامه پیدا کنند.
علائم یائسگی و پیش یائسگی می‌تواند تأثیر زیادی بر زندگی از جمله روابط و کار داشته باشد.
کارهایی وجود دارد که می توان برای کمک به تسکین علائم انجام داد. همچنین داروهایی وجود دارند که می توانند جایگزین هورمون های از دست رفته شوند و به تسکین علائم کمک کنند.
علائم شایع یائسگی (منوپوز) و پیش یائسگی (پری منوپوز)
علائم یائسگی و پیش یائسگی می تواند تأثیر زیادی بر زندگی روزمره از جمله روابط، زندگی اجتماعی، زندگی خانوادگی و کار داشته باشد. بروز علائم ممکن است برای هرکسی احساس متفاوتی داشته باشد. ممکن است تعدادی از علائم وجود داشته باشد یا هیچ کدام از علائم وجود نداشته باشد.
علائم معمولاً ماه‌ها یا سال‌ها قبل از پایان قاعدگی شروع می‌شوند. به این حالت پیش یائسگی می‌گویند.
تغییرات در دوره‌های پریود
معمولاً اولین علامت پیش یائسگی (پری منوپوز)، اما نه همیشه، تغییر در الگوی طبیعی پریودهای شما است، مثلاً آنها نامنظم می شوند و در نهایت به طور کلی پریود شدن متوقف خواهد شد.
علائم سلامت روان
علائم رایج سلامت روان در دوران یائسگی و پیش یائسگی عبارتند از:
- تغییرات در خلق و خو
- اضطراب
- نوسانات خلقی و عزت نفس پایین
- مشکلات حافظه یا تمرکز
علائم فیزیکی
علائم فیزیکی رایج یائسگی و پیش یائسگی عبارتند از:
- گرگرفتگی: زمانی که احساس سرما یا گرمی ناگهانی در صورت، گردن و قفسه سینه وجود دارد که می تواند باعث سرگیجه شود.
- مشکل در خوابیدن، که ممکن است در نتیجه تعریق شبانه باشد و باعث شود در طول روز احساس خستگی و تحریک‌پذیری کنید.
- تپش قلب، زمانی که ضربان قلب به طور ناگهانی و قابل توجه دچار تپش شدید می‌شود.
- سردرد و میگرن که شدیدتر از حد معمول است.
- درد عضلانی و درد مفاصل
- تغییر شکل بدن و افزایش وزن
- تغییرات پوستی شامل خشکی و خارش پوست
- کاهش میل جنسی
- خشکی واژن و درد، خارش یا ناراحتی در حین رابطه جنسی
- عفونت های مکرر دستگاه ادراری (UTIs)
علائم یائسگی چقدر طول می‌کشد؟
علائم ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها ادامه داشته باشد و با گذشت زمان تغییر کند. به عنوان مثال، گرگرفتگی و تعریق شبانه ممکن است بهبود یابد، و سپس ممکن است خلق و خو و اضطراب کاهش یابد.
برخی از علائم، مانند درد مفاصل و خشکی واژن، ممکن است پس از قطع قاعدگی ادامه یابد.
کارهایی که می‌توانید برای تسکین یائسگی انجام دهید
- تغییر سبک زندگی برای تسکین علائم یائسگی و پیش یائسگی
- داشتن رژیم غذایی سالم و خوب غذا خوردن
- ورزش و مراقبت از سلامت روانی
- استراحت به اندازه کافی، از جمله رعایت برنامه خواب منظم
- استفاده از غذاهای غنی از کلسیم مانند شیر، ماست و کلم پیچ برای حفظ سلامت استخوان‌ها
- انجام کارهای آرامش بخش مانند یوگا، تای چی یا مدیتیشن
- صحبت با افراد دیگری مانند خانواده، دوستان یا همکاران
- مصرف مکمل های گیاهی یا داروهای مکمل با مشورت پزشک یا داروساز
- ترک سیگار و عدم مصرف بیش از حد مجاز الکل
چگونه تغییرات خلقی ناشی از یائسگی را کاهش دهیم؟
در حوالی دوران یائسگی و پیش یائسگی، نوسانات خلقی و اضطراب رایج است. می‌توانید برای تسکین علائم منوپوز کارهای زیر را انجام دهید:
- استراحت کافی داشته باشید.
- به طور منظم ورزش کنید.
- فعالیت‌های آرامش بخش انجام دهید.
- درمان‌های شناختی رفتاری می‌تواند به کاهش نوسانات خلق و خو، احساس اضطراب و همچنین مشکلات خواب کمک کند.
- داروهایی با ترکیبات گیاهی استفاده کنید.
چگونه گرگرفتگی و تعریق شبانه را کاهش دهیم؟
- لباس سبک بپوشید.
- اتاق خواب خود را در شب خنک نگه دارید.
- دوش خنک بگیرید، از پنکه استفاده کنید یا یک نوشیدنی سرد بنوشید.
- سعی کنید سطح استرس خود را کاهش دهید.
- از محرک های بالقوه، مانند غذاهای تند، کافئین، نوشیدنی های گرم، سیگار و الکل اجتناب کنید یا آنها را کاهش دهید.
- به طور منظم ورزش کنید.
- اگر اضافه وزن دارید وزن خود را کم کنید.
چگونه خشکی واژن را کاهش دهیم
مرطوب کننده‌ها یا روان کننده‌هایی برای واژن هستند که می‌توانید بدون نسخه از داروخانه تهیه کنید.
اگر می‌خواهید برای انتخاب یک مرطوب کننده مناسب تصمیم بگیرید، می‌توانید با یک داروساز مشورت کنید.
اگر رابطه جنسی دارید و از کاندوم استفاده می‌کنید، از روان کننده های روغنی استفاده نکنید، زیرا می تواند به کاندوم آسیب برساند. می توانید از روان کننده های مبتنی بر آب استفاده کنید.
درمان‌های دیگری برای خشکی واژن وجود دارد که پزشک می‌تواند تجویز کند، مانند درمان جایگزینی هورمون یا درمان هورمونی موضعی
محافظت از استخوان های ضعیف و شکننده در یائسگی
- به طور منظم ورزش کنید، تمرینات تحمل وزن مانند راه رفتن، دویدن یا رقصیدن و تمرینات مقاومتی مانند استفاده از وزنه انجام دهید.
- رژیم غذایی سالمی داشته باشید که حاوی مقدار زیادی میوه، سبزیجات و منابع کلسیم مانند شیر، ماست و کلم پیچ باشد.
- اجازه دهید نور خورشید روی پوست شما بتابد، زیرا باعث تولید ویتامین D می شود که می تواند به سلامت استخوان‌های شما کمک کند.
- مکمل‌های ویتامین D مصرف کنید.
- سیگار را ترک کنید.
- مصرف الکل را کاهش دهید.
- استفاده از جایگزین هورمون می تواند خطر پوکی استخوان را کاهش دهد. در این مورد با پزشک متخصص مشورت کنید.
درمان یائسگی و پیش یائسگی
درمان دارویی اصلی برای علائم یائسگی و پیش یائسگی، درمان جایگزینی هورمونی (HRT) است که جایگزین هورمون‌هایی می‌شود که سطوح آنها پایین است. اگر نمی‌توانید یا ترجیح می‌دهید HRT انجام ندهید، درمان های دیگری نیز وجود دارد.
۱- درمان جایگزینی هورمونی (HRT) برای یائسگی
HRT یک درمان ایمن و موثر برای دوران یائسگی و پیش یائسگی است. پزشک در مورد هرگونه خطری در رابطه با این روش درمانی شما را مطلع خواهد کرد.
HRT شامل استفاده از استروژن برای جایگزینی سطوح این هورمون در بدن شما در حوالی زمان یائسگی است. هورمون درمانی انواع و دوزهای مختلفی دارد. با استفاده از دوز و نوع مناسب علائم بهبود می یابد.
استروژن به اشکال زیر وجود دارد:
- پچ پوستی
- ژل یا اسپری برای استفاده روی پوست
- ایمپلنت ها
- قرص ها
اگر رحم دارید، همچنین باید پروژسترون مصرف کنید تا از پوشش داخلی رحم در برابر اثرات استروژن محافظت کنید. مصرف استروژن و پروژسترون با هم، HRT ترکیبی نامیده می شود.
پروژسترون به اشکال زیر وجود دارد:
- به عنوان بخشی از یک پچ ترکیبی با استروژن
- IUS (سیستم داخل رحمی)
- قرص
اگر به دلیل یائسگی میل جنسی شما کاهش پیدا کرده است و HRT آن را بهبود نمی‌بخشد، ممکن است تستوسترون به شما پیشنهاد شود.
مزایای درمان جایگزین هورمون HRT
۱- مزیت اصلی HRT این است که می تواند به تسکین بیشتر علائم یائسگی و پیش یائسگی، از جمله گرگرفتگی، مشکلات حافظه و تمرکز، درد مفاصل، تغییرات خلق و خو و خشکی واژن کمک کند.
۲- گرگرفتگی یا تعریق شبانه اغلب در عرض چند هفته بهبود می یابد. علائم دیگر مانند تغییرات خلقی و خشکی واژن ممکن است چند ماه طول بکشد تا بهبود یابد.
۳- HRT همچنین می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات سلامت مرتبط با هورمون از جمله پوکی استخوان و بیماری قلبی را کاهش دهد.
خطرات درمان جایگزین هورمون HRT
خطرات HRT اندک است و معمولاً از مزایای آن بیشتر است. اگر به HRT برای درمان یائسگی علاقه دارید، پزشک یا پرستار شما می‌تواند خطرات آن را با شما در میان بگذارد.
۲- استروژن برای تسکین خشکی و ناراحتی واژن
واژن ممکن است در اثر شروع یائسگی و پیش یائسگی، خشک، دردناک یا دچار خارش و ناراحتی شود.
پزشک می‌تواند درمان‌های استروژن را تجویز کند که می‌توانید آن را به عنوان قرص یا کرم در واژن قرار دهید. همچنین این روش درمانی می تواند مشکلات ادراری ناشی از یائسگی مانند ناراحتی هنگام ادرار کردن را بهبود بخشد.
این درمان‌های استروژن واژینال وارد جریان خون نمی‌شوند و فقط روی قسمتی از بدن که آنها را در آن قرار می‌دهید، کار می‌کنند. علائم معمولاً با قطع استفاده از آنها بازمی گردند.
استفاده از استروژن واژینال با HRT بی خطر است.
۳- داروهای غیر هورمونی
اگر علائم منوپوز تأثیر زیادی بر زندگی شما داشته باشد و نتوانید یا ترجیح دهید HRT انجام ندهید، درمان های غیر هورمونی نیز وجود دارد. برای رفع علائم خلقی مانند افسردگی یا اضطراب، داروهای ضد افسردگی می توانند به علائم خلق و خوی کمک کنند.
۴- قرارهای ملاقات با پزشک
اگر در حال درمان علائم یائسگی یا پیش یائسگی خود هستید، باید پس از 3 ماه برای بررسی بعدی به پزشک یا پرستاری که HRT شما را تجویز می کند، مراجعه کنید.
در طول بررسی ها، پزشک یا پرستار مطمئن می شوند که علائم شما تحت کنترل است. آنها نوع HRT را که مصرف می کنید بررسی کرده و در صورت لزوم، تغییرات لازم را اعمال می کنند.
در این جلسات، در مورد عوارض جانبی و خونریزی واژینال سوال کنید و وزن و فشار خون خود را بررسی کنید.
ممکن است برای چند سال نیاز به درمان داشته باشید، تا زمانی که بیشتر علائم یائسگی و پیش یائسگی شما رفع شود.
اگر به فکر استفاده از یک درمان مکمل هستید، از پزشک متخصص یا داروساز بخواهید که شما را راهنمایی کنند.
